KONYA ŞEKER KENDİ TOHUMUNU ÜRETTİ, MİLYONLARCA LİRALIK DÖVİZİN YURTDIŞINA GİTMESİNE ENGEL OLDU
KONUK; ÇİFTÇİ HASTALIKTAN ARİ GENÇ TOHUMA KAVUŞSUN HASATTA YÜZÜ GÜLSÜN DEDİK, DOKU KÜLTÜRÜ LABORATUVARINI KURDUK
“Tarım sektöründe, gıda pazarlarında dünya ile yarışacaksanız bu işin birinci kuralı tarladaki verimi arttırmaktır. Verimi arttırmak için ise işe iyi ve kaliteli tohumla başlamak şarttır. O nedenle biz tarımsal ürünü işleyecek tesislere ne kadar önem veriyorsak aynı önemi tohum üretimine de veriyoruz. 27 çeşit tohum ve fide üretiyoruz. Şunu ifade edebilirim ki, bizim en çok önem verdiğimiz tohumluklardan birisi de patates tohumudur. Hem münavebe açısından hem de bölgemizin tarım çeşitliliği açısından patates bölgemiz açısından çok önemli bir tarım ürünü. Böyle bir ürünün tohumu da ithal ya da yaşlı ve kalitesiz olursa topraklarımızın hastalanmasına sebep oluyor. Bu riski ortadan kaldırmanın tek yolu kendi tohumluğumuzu üretmek dedik ve Doku Kültürü Laboratuvarında tamamen steril ortamda, patatesin sürgününden meristem kültürü ile elde edilen invitro patates bitkileri nod kültürü ile yani yapraklı gövde parçaları kesilerek mikro çoğaltım yapıldıktan sonra iklim kontrollü seralara aktarılarak 4 aylık gelişim sürecinin tamamlanmasıyla elde edilen süper elit kademede ve jenerasyon yaşı sıfır, hastalıklardan ari olarak üretilen mini yumruları 2 yıl arazide çoğalttıktan sonra üreticilere tohumluk olarak vererek yerli ve milli patates tohumluğu üretiminde doğru yerden, doğru şekilde başlamak için büyük gayret sarf ettik. Ülkemiz ve çiftçilerimiz böylece hem dışarıya bağımlılıktan kurtuldu hem de yerli ve milli tohumla hem hastalıklardan korundu hem de verim artışına kavuşmuş oldu. Böylece ülkemizde hem çiftçimiz hem de sanayimiz kazandı.” diyen 25. ve 26. Dönem AK Parti Karaman Milletvekili ve PANKOBİRLİK Genel Başkanı Recep Konuk, nitelikli, kaliteli ve yüksek verimli tohumun tarım için önemini vurguladı.
Hem patates tohumluğu konusunda yurtdışına bağımlılığı ortadan kaldırarak ithal tohumlara harcadığımız milyonlarca liralık dövizin ülkemizde kalmasını sağlamak, hem de dondurulmuş parmak patates ve patates nişastası üretimi yapmak için kurulan Seydibey Tarım Ürünleri Entegre Tesisleri’nin nitelikli hammadde ihtiyacını karşılamak amacıyla 2013 yılında faaliyete başlattığı Doku Kültürü Laboratuvarı’nda hastalıklardan ari temiz ve genç patates tohumları üretiliyor. Patates sürgününden fide üretimi ile başlayan ve önce seralarda mini yumruların üretilmesi, sonrasında çiftçi şartlarında mini yumrulardan patates tohumlarının üretilmesi ile devam eden ve yaklaşık 4 yıl süren patates tohumluğu üretim süreçlerini başarıyla tamamlayan Konya Şeker, ürettiği genç jenerasyon patates tohumluklarını 2 yıldır patates üreticisine dağıtmaya başladı. İlk hedefi bölge üreticisinin patates tohumluğu ihtiyacını tamamen yerli tohumla karşılamak olan Konya Şeker, uzun vadeli hedefini ise patates tohumluğunda ithalata ihtiyaç kalmamasını sağlamak olarak belirledi. Patates üretiminde hastalıklardan ari genç yerli patates tohumluğunun kullanılması bir yandan tarımsal üretimde verimliliği arttırırken, diğer yandan toprağın hastalanmasının önüne geçiyor. Bütün bunlarla birlikte ülkemizin döviz sarfiyatının azaltılmasını da sağlıyor.
Yurtdışından getirilen tohumluklar, 6-7 kere çoğaltılmış olan jenerasyon yaşı yüksek yaşlı tohumlar olarak ülkemize girerken, hastalık etmenleri ile bulaşık olma riski de çok fazla olduğu için ciddi anlamda verim kayıplarına yol açarken, topraklarımızın da kirlenmesine sebep olabiliyordu. Oysa, Konya Şeker’in Doku Kültürü Laboratuvarında tamamen steril ortamda, patatesin sürgününden meristem kültürü ile elde edilen invitro patates bitkileri nod kültürü ile yani yapraklı gövde parçaları kesilerek mikro çoğaltım yapıldıktan sonra iklim kontrollü seralara aktarılıyor. Seralarda yaklaşık 4 aylık gelişim sürecini tamamlayarak elde edilen patates mini yumruları hasat ediliyor. Süper elit kademede ve jenerasyon yaşı sıfır, hastalıklardan ari olarak üretilen mini yumrular Konya Şeker tarafından 2 yıl arazide çoğaltıldıktan sonra üreticilere tohumluk olarak veriliyor.
ŞEKER FABRİKASI SICAK SUYU ISITIYOR, DOKU KÜLTÜRÜ LABORATUVARI VE SERALAR TOHUMLUKLARI ÜRETİYOR
Patates tohumluğu üretmek için kurduğu Doku Kültürü Laboratuvarını ve Seralarını entegre sistem ile Şeker Fabrikasının üretim prosesinde kullandığı sıcak suyu seraların ve laboratuvarın sıfır maliyetle ısıtılmasında değerlendiriyor. Çürük buhar da denilen ve üretim prosesinde tekrar kullanmak için soğutulması gereken suyu soğutma kulelerinde enerji harcayarak soğutmak yerine seralarda dolaştırarak hem seraları ısıtan hem de suyu sıfır maliyetle soğutan Konya Şeker, Türkiye’nin en büyük sera alanlarından birini de kışın -30 dereceleri gören Konya’da kurmuş ve domates, salatalık, biber gibi sera ürünlerinin üretimini başlatmıştı. Sera alanlarında muzun yanı sıra tropikal bazı ürünlerin de deneme üretimlerini gerçekleştiren Konya Şeker, şimdi de aynı yöntemle ısıttığı laboratuvar özellikli seralarda hastalıklardan ari, yüksek verimli yerli patates tohumluğu üretimini de yapılıyor.
3 YILDA 7.658 TON PATATES TOHUMU ÜRETTİK
Patates tohumluğunun laboratuvar şartlarında üretimini tamamlayan ve mini yumruların tohumluk olarak kullanılabilmesi için çoğaltımı için arazi ekimine 2016 yılında başlayan Konya Şeker, 3 yılın sonunda 7 bin 658 ton patates tohumluğu üretti. Arazi şartlarında elit kademede tohumluk patates üretiminin oldukça zor bir çalışma olduğunu belirten yetkililer, elit kademede tohumluk patates üretiminde, üretim yapılan toprağın patates hastalık ve zararlılarından temiz olması, sıfır jenerasyon tohumlukların rüzgar ve böcek hareketleri ile hastalıklı ve yaşlı patateslerle etkileşime maruz kalmaması için arazi seçiminin son derece önemli olduğunu ve bu nedenle daha önce patates üretimi yapılmamış ve çevresinde patates tarımı yapılmayan arazileri seçtiklerini vurguladılar.
Doku Kültürü Laboratuvarı yetkililerinin verdiği bilgilere göre Konya Şeker, 2016 yılından itibaren sulamaya yeni açılmış, geçmişinde hiç patates ekimi yapılmamış araziler bularak elit tohumluk patates üretim çalışmalarını yaptı ve 2016 yılında mini yumrudan 370 ton ön elit kademede tohumluk patates üretti. 2017 yılında 737 ton ön elit kademede tohumluk, 2 bin 206 ton da elit kademe tohumluk üreten Konya Şeker, 2018 yılında ise 739 ton ön elit kademede tohumluk, 3 bin 606 ton elit kademe tohumluk olmak üzere 3 yılda toplam 7 bin 658 ton ön elit ve elit kademe tohumluk patates üretimi gerçekleştirdi.
2018 yılında genç jenerasyon 2 bin 200 ton elit tohumluk patatesi üreticilerle buluşturan Konya Şeker, bu yıl ise 3 bin 600 ton elit tohumluk patatesin üreticilere dağıtılmasını planlıyor. Doku Kültürü Laboratuvarı yetkilileri, ön elit tohumlukların fiyatlarının patates tohumluğu üreten ülkelerden ithalat fiyatının çeşitlere göre tonunun 1500-2000 Euro arasında değiştiğini ancak bu fiyatlara ithalat yapılmak istense bile üretici ülkelerden ilk kademe ön elit tohumluk ithalatının neredeyse imkânsız olduğunu, ülkemize ithal edilen tohumlukların genellikle 3-4 yaş daha ileri kademede olan Temel 2 kademe tohumluklar olduğunu ve bu tohumlukların da çeşitlere göre tonunun 900-1200 Euro arasında değişen fiyatlara ithal edilebildiğini belirttiler. Konya Şeker’in arazi şartlarında üretimini yaptığı ön elit kademedeki tohumluk maliyetinin 2017 yılında 590 Euro, 2018 yılında ise 577 Euro civarında olduğunu belirten yetkililer, yerli üretimle ithal tohumluklara göre tohum maliyetinin yaklaşık 1/3 oranında azaltıldığını, bundan da daha önemlisi üreticinin genç jenerasyon tohumlukla verimli ve nitelikli üretim yapma imkanına kavuştuğunu vurguladılar.
DAHA KALİTELİ TOHUM, DAHA VERİMLİ PATATES ÜRETTİK
Konya Şeker’in doku kültürü projesiyle ilgili olarak 25.ve 26. Dönem AK Parti Karaman Milletvekili ve PANKOBİRLİK Genel Başkanı Recep Konuk yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “Patates tohumluğu üretiminde kullanılan mini yumrular ve diğer kademelerdeki tohumluklar Türkiye’ye Avrupa ülkeleri ve Çin’den geliyor, ancak bu gelen tohumlukların genç ve yaşlı olanların fiyatlarındaki aşırı farklılıklar hatta istense bile genç ya da sıfır jenerasyon tohumluk getirmenin nerede ise imkansız olması gibi sebeplerle ülkemize genelde yaşlı diyebileceğimiz tohumluklar ithal edilebiliyordu. Anılan sebeplerle yaşlı ve istisnai olarak da olsa hastalıklı tohumların ülkeye girmesi hem topraklarımızı kirletiyor hem de ciddi verim kayıplarına neden oluyordu. İşin bir diğer yönü ise patates tohumluğunda en büyük sıkıntı, siz sıfır jenerasyon, hastalıklardan ari genç tohum almak isteseniz, fahiş fiyatlara razı olsanız bile bu tohumlukları temin etmek neredeyse imkansızdır. En iyi ihtimal 2-3 yaşında tohumlukları ithal edebilirsiniz. Yani elinizde nitelikli, kaliteli verimli toprağınız olsa bile özellikle patates tohumluğunda dışa bağımlı iseniz, verimli ve kaliteli üretim yapmak sizin elinizde değil başka ülkelerin inisiyatifindedir. Patateste verimli ve kaliteli üretim yapabilmek için tek çare tohumunu da üretmek. Konya Şeker olarak biz bu durumun hem ülkemiz tarım sektörüne hem de ülkemiz sanayisinin rekabet gücüne yaptığı olumsuz etkiye sessiz kalamazdık. Neticede biz sürecin iki tarafında da olan bir kurumuz. Yani hem bir üretici kooperatifi olarak tarladaki üretimle doğrudan ilgiliyiz, hem de ülkemizin en büyük dondurulmuş parmak patates üretim tesislerinden birine ve Türkiye’nin tek patates nişastası fabrikasına sahibiz. Biz işin hem tarladaki verimini artırmakla, hem de işletme verimliliğini arttırmakla kendimizi yükümlü sayıyoruz. Biz Konya Şeker olarak işin sadece sanayi kısmını organize etmenin yeterli olmadığını en iyi bilen kuruluşuz. Tarımsal sanayide, gıda sektöründe rekabet gücünüz tarlaya atılan tohumun niteliği ve kalitesi ile başlar. Eğer orada işe verimlilikte dünya ile yarışacak seviyeden başlamıyorsanız, zaten yarışa 5-10 adım geriden başlarsınız. Tarım sektöründe, gıda pazarlarında dünya ile yarışacaksanız bu işin birinci kuralı tarladaki verimi arttırmaktır. Yani; nitelikli, kaliteli ve yüksek verimli tohumla işe başlamaktır. Tarladaki verim iyi ise, orada bir problem yaşamıyorsanız gerisi zaten teferruattır.
27 çeşit tohum ve fide üretiyoruz. Şunu ifade edebilirim ki, bizim en çok önem verdiğimiz tohumluklardan birisi de patates tohumudur. Patates bölgemiz açısından çok önemli bir tarım ürünü, hem münavebe açısından çok önemli bir ürün hem de bölgemizin tarım çeşitliliği açısından çok önemli bir ürün. Böyle bir ürünün tohumu ithal ya da yaşlı ve kalitesiz olursa topraklarımızı hastalandırıyor. Bu riski ortadan kaldırmanın tek yolu kendi tohumluğumuzu üretmek dedik ve yerli patates tohumu üretiminde doğru yerden, doğru şekilde başlamak için büyük gayret sarf ettik ve Doku Kültürü Laboratuvarını kurduk.
Düne kadar dışarıya bağımlı olduğumuz patates tohumu konusuna, Doku Kültürü Merkezimizde ürettiğimiz yerli ve milli tohumla çözüm bulduk. Hem dışardan gelen hastalıklar bitti, hem dışarıya bağımlılık sonlandı, hem de çok verimli tohumlara erişmiş olduk. Uzun uğraşlarla, büyük emek ve sabırla patates dokusundan elde edilen mini yumrular anaç olarak bölgeye ekildi. Çiftçiler böylece yerli ve milli tohumla hem hastalıklardan korundu hem de verim artışına kavuşmuş oldu. Böylece ülkemizde hem çiftçimiz hem de sanayimiz kazandı.
Kaldı ki, biz bir üretici kuruluşuyuz, bizim ortaklarımız bizim işlediğimiz patateslerin de üreticileri. Biz onları nitelikli, kaliteli ve yüksek verimli tohumluklarla buluşturarak onların daha tarlaya tohumu atarken kazanmaya başlamalarını işletme verimliliğinden daha çok önemseyen bir kurumuz. Dünyayı taradık ve en yeni, en ileri teknikleri masaya yatırdık. İşletme bütünlüğümüzün bize sunduğu imkânları da değerlendirdik ve projenin verimli olmasıyla birlikte üretim sahaları büyüdü ve sözleşmeli üreticilerimizin kaliteli ve verimli tohumluk ihtiyacını yerli tohumlukla karşılayacak kapasiteye ulaştık 2013 yılında 400 m2 Doku Kültürü Laboratuvarı ve mini yumru soğuk hava deposu bulunan şirketimiz, çalışmalarına 3 dekar serada 1.000.000 adet mini yumru üretimi ile başladı. Bugün kapasite artışı sağlayacak ilave yatırımları yaparak, Doku Kültürü Laboratuvarımızın üretimini 10 dekar serada ve yılda 3.000.000 adet mini yumruya (sıfır jenerasyon) çıkardık. Üstelik de o tonuna 1.500, 2.000 Euro vermeye razı olsak bile ithalatını yapamadığımız ön elit jenerasyon genç patates tohumluklarını yaklaşık üçte bir maliyetle ürettik. Yani hem bağımlılıktan hem de dayatılan fiyattan üreticiyi kurtardık. Bu Laboratuvar ve seralar 2013 yılında faal hale geldi, 2016 yılından beri de arazide tohumluk çoğaltmaya başladı. 3 yılda ürettiğimiz ön elit ve elit tohumluk tonajı 7.658 tona ulaştı. Yani kabaca bu üretim bile 7,5 Milyon Euro’nun ülkemizde kalmasını sağladı. Yaptığımız işin özeti şudur, Konya Şeker, patates tohumluğuna el attı, ithalatı daralttı, verimli ve kaliteli üretimin önünü açtı. İnşallah bu proje ile sağlıklı ve genç yumrular üreterek sadece kendi üreticimizin değil ülkemizdeki patates üreticilerinin tamamının maliyetini azaltırken, verimini en üst seviyeye çıkaracağız. Gayretimiz bunun için, çabamız bunun içindir.”